Als je ouder psychische en/of verslavingsproblemen heeft ...

Als je ouder psychische en/of verslavingsproblemen heeft...

Vraag je je soms af of jouw mama gek is? Of vind je dat je papa vaak heel raar doet? Drinkt jouw moeder vaak te veel? Of gaat jouw vader naar een psycholoog en vraag je je af waarom?

Dan zou het kunnen dat jouw (stief- of plus-) moeder of vader psychische problemen heeft. Als kind van een ouder met psychische problemen (dat noemen we ook ‘KOPP’) zit je waarschijnlijk met een hoop vragen. Je begrijpt niet goed wat er met je ouder aan de hand is, je vindt het moeilijk om erover te praten of hebt het gevoel dat anderen niet begrijpen wat er bij jou thuis aan de hand is. Gevoelens van machteloosheid, onbegrip en schaamte kunnen de kop opsteken. Sommige kinderen maken zich niet enkel zorgen, maar nemen ook de zorg voor hun ouder op zich…

Deze website is er voor jou!
Hier lees je meer over wat dit allemaal betekent (voor jou), hoe je daarmee om kan gaan, waar je terecht kunt…

Ben je op zoek naar informatie voor hulpverleners?
Neem dan hier een kijkje

Om alle informatie hierover bij elkaar te verzamelen, is het handig om er een woord voor te hebben. In Vlaanderen hebben mensen die hier veel over weten samen afgesproken om er de naam KOPP en KOAP aan te geven. KOPP staat voor: Kinderen van Ouders met Psychische Problemen. KOAP betekent: Kinderen van Ouders met een AfhankelijkheidsProbleem, of anders gezegd, van ouders met een verslaving.
Die afkorting hoef je niet te zien als een ‘stempel’ of ‘label’. Het zijn heel gewone jongeren, helemaal normaal, net als jij. Alleen hebben ze een vader of moeder die wat anders is. En dat is echt niet makkelijk.

PS: Aangezien een verslavingsprobleem ook heel wat psychische gevolgen heeft, én omwille van de leesbaarheid, spreken we vaak alleen over KOPP of over psychische problemen, maar bedoelen we ook KOAP of verslavingen.

Wat zijn psychische problemen?

Psychische problemen, het woord zegt het zelf, zijn problemen van de psyche: dat betekent het innerlijke, wat zich in ons hoofd en hart afspeelt. De gevoelens zeg maar. Maar gevoelens hebben we natuurlijk allemaal. Wanneer kunnen gevoelens dan een probleem zijn?

De ene keer hebben onze positieve gevoelens de overhand, de andere keer de negatieve. Iedereen heeft ups en downs, en dat is helemaal oké.

Gevoelens kunnen soms heel hevig zijn. Dan ben je helemaal van slag, positief of negatief. Smoorverliefd zijn bijvoorbeeld, en op wolkjes lopen, of zo somber dat je diep in de put zit. Ook dat overkomt iedereen wel eens.
Maar we spreken pas van psychische problemen als de gevoelens zo intens zijn en zo lang duren dat de persoon niet meer gewoon kan functioneren. Hele gewone dingen doen – zoals opstaan, gaan werken, koken, de was en de plas, voor de kinderen zorgen – dat lukt dan niet meer. De gevoelens overheersen de hele persoon. Dan is het een probleem. Een psychisch probleem.

Lees meer over het ontstaan en de oorzaak van psychische problemen of over de verschillende soorten psychische problemen. Misschien is je mama depressief of bipolair, of heeft je papa borderline? Wat betekent dat dan?

Hoeveel KOPP zijn er?

Wist je dat in Vlaanderen alleen al, elk jaar wel 1 op 4 volwassenen psychische problemen heeft? Veel van hen hebben kinderen. Hoeveel KOPP of KOAP kinderen en jongeren zouden er dan wel niet zijn? Uit wetenschappelijk onderzoek kunnen we schatten dat er in Vlaanderen elk jaar meer dan 346.000 jongeren in dezelfde situatie zitten als jij. Je bent dus helemaal niet alleen.

Voor KOPP en KOAP’ers bestaan soms lotgenotengroepen, offline én online, om te praten met kinderen en jongeren net zoals jij. Die begrijpen immers zoals niemand anders wat jij doormaakt. Lees meer en bekijk een getuigenis over lotgenotencontact, of ga meteen naar het overzicht van het lotgenotenaanbod in Vlaanderen.

Kunnen psychische problemen ook genezen?

Wie ziek is, wordt meestal weer beter. Soms gaat het vanzelf over – denk maar aan de griep – of soms is medicatie of een opname in het ziekenhuis nodig. Er zijn ook ziekten waar je spijtig genoeg niet van kunt genezen, of waar de artsen nog geen goede behandeling voor weten. Dan moeten de mensen ermee leren omgaan, en dat is niet eenvoudig.

Met psychische ziekten is dat net zo. Elke persoon is uniek, en elk psychisch probleem is anders. De huisarts, psycholoog of psychiater zoekt de beste manier om je mama of papa te helpen. Soms gaat het inderdaad vanzelf weer over of is veel rusten al genoeg om te herstellen. In sommige gevallen is gesprekstherapie de beste behandeling. In andere gevallen kunnen medicijnen een hulpmiddel zijn, maar ze kunnen ook vervelende bijwerkingen hebben. Vaak is een combinatie van therapie en medicijnen aangewezen.

Het kan ook een hele zoektocht zijn voor de juiste behandeling gevonden is, want psychische problemen zijn nooit eenvoudig. In sommige gevallen is zelfs een opname in het ziekenhuis nodig, omdat er artsen, verpleegkundigen en therapeuten in de buurt nodig zijn om de patiënt te helpen. Dat kan op de psychiatrische afdeling van een gewoon ziekenhuis zijn, of in een psychiatrisch ziekenhuis. Meestal is dat tijdelijk, en kunnen de patiënten terug naar huis zodra ze zich beter voelen. Of kunnen ze tussendoor al even naar huis, in het weekend of op woensdagmiddag bijvoorbeeld.

Tiny, depressed woman with anxiety sitting on large pill

Het komt voor dat mensen slechts één keer in hun leven psychische problemen hebben, en daarna nooit meer. Maar het is ook mogelijk dat mensen geregeld een moeilijke periode hebben. Dan moet je ermee leren omgaan.
Of dat gaat gebeuren hangt af van verschillende dingen, dat leren we uit de metafoor van de kookpot. Aan de kookpot en de soep zelf valt er niet zoveel te veranderen, maar wel aan de druk op de ketel. Door erover te praten kan je bijvoorbeeld stoom aflaten. Daarom begint de behandeling van psychische problemen vaak met gesprekstherapie.